Estropadak bizimodu jakin batetik sortu dira: itsaso zabaleko arrantzatik,
hain zuzen ere. Arrantza egitera joateko pertsona indartsuak behar ziren
traineruetan. Ordu batzuez arraunean egin ondoren arrantza egin eta lehenbailehen
portura itzuli behar izaten zuten arraina subastan saltzeko. Gerora,
motorrak agertu zirenean, gizonaren indarra ez zen hain beharrezkoa.
Hala ere, hurrengo urteetan estropaden munduak arrantzari lotuta jarraitu
zuen. Kostaldeko trainerurik onenetan arrantzaleak aritzen ziren lehian.
Gaur egun mota guztietako kirolariak sartzen badira ere, arraunlarien
taldeak tradizio arrantzale luzea duten herrietan sortzen dira.
Kontxako estropadak
1879 urtean ospatu ziren lehenengo aldiz Donostiako udako jaietako programaren
osagai gisa. Orduan parte hartu zuten traineruek arrantzan jarduten
zuten eta elkarren artean lehian aritzen ziren azkarrena zein zen jakiteko,
tartean dirua zelarik.
Iraileko igande
hartan jendetza handia joan zen "Avante de Pasajes" traineruak
irabazitako estropadak ikustera. Arrakasta hori dela eta Donostiako
Udalak erabaki zuen hurrengo urteetako jaietan ere estropada sartzea.
Mende hasierako urte batzuk eta guda zibila izan ezik harrezkero urtero-urtero
ospatu dira estropadak gaur egunera arte.
119 urteko tradizio
honi esker Kontxako estropadak Euskal Herriko kirol ikuskizunik handiena
bihurtu da. Inon ez dira hainbeste pertsona biltzen: Urgull, Igeldo,
Paseo Berria, kaia eta irlako maldetan, hondartzetan eta mota guztietako
itsasontzietan pilatzen dira Iraileko lehen bi igandeetan, nahiz eta
telebistak etxe guztietara eramaten dituen estropadetako irudiak.
Donostiako CATek
(turismo zentroak) antolatzen ditu estropada hauek eta errespetatu egin
ditu kostaldeko lehiaketarik zaharrenaren eta garrantzitsuenaren printzipio
tradizionalak. Printzipio horiek honela laburbil daitezke:
Estropadak eguerdiko
12etan ospatu behar dira iraileko lehen bi igandeetan: bi tanda egiten
dira zortzi trainerurik onenekin. Lehen eguneko lau trainerurik onenak
ohorezko tanda osatuko dute bigarrenean. Azkenik, hiru miliatako distantzia
klasikoa bi luzeratan banatzen da, ziaboga bakar bat eginez. Horiek
dira oinarrizko arauak.
Badira beste zenbait
arau ere, bigarren mailakoak, baina horiek urteetan zehar egokitzen
joan dira. Esate baterako 300 kilotik gora pisatzen zuten Ikaceta traineru
zahar haiek ez dira jadanik erabiltzen, besteak beste oso garestia zelako
haiek konpontzea. Arro geografikoen sistema ere desagertu egin da, arraunlaria
traineruaren herriarekin lotzeko erabiltzen zen baliabide hori desagerraraziz.
Arraunlariek taldearekin
izan beharreko loturari dagokionez, hona hemen Kontxako estropadetan
gertatu diren aldaketak (urteak gutxi gora-beherakoak dira):
- Arrantzan jarduten zuen traineruko kide izatea (1879-1912).
- Herriko arrantza industrian lanean jardutea (1913-1928).
- Traineruak ordezkatzen duen herriko biztanlea izatea (1929-1957).
- Arraunlarien taldeko herriaren arro geografikoan bizitzea (1958-1976).
- Kontratazio askatasuna eta derrigorrez taldeko fitxa izatea (1976etik
aurrera).
Banderako jantzigintza:
Gaur egun, Kontxako Bandera, Itziar Alduntzin Donostiarrak egiten du.
Habami urte daramatza lan hau bakarrik egiten eta Maruja Carballoren
eskutik ikasi zuen Etxaide kaleko tailerrean. Honekin 8 urtez egon zen.
Datu bitxiak:
Ohial kopuru erabilia: 7metro
eta erdi
Hari kopuru erabilia: Urdina (6000
metro); Urre kolorea (2500 metro); Kolore anitzak (2000 metro)
Erabilitako denbora: 400 ordu
gutxigorabehera.
Zenbat pertsona lanean: Itziar
Alduntzin eta laguntzaile bat.
Kontaktua:
Itziar Alduntzin
943-293792
|
